Relapse & recovery or "renaissance"

 Мундаг бгаа гээл гайхуулаад бсн чинь буцаад унааск. Донтолтонд автсан хүмүүсийг эргээд нөгөө юмаа хэрэглэж эхлэх үед relapse гээд бдг. Сэтгэл гутралыг бас ингэж хэлж болох бх. Хамгийн гол нь нойр, бас хүүхдүүдийн эрүүл мэнд юм бнлээ. Хоёр бага ханиад хүрээд халуураад, олон шөнө нойр дутуу явангуут шууд уналт... Түгшүүр, санаа зовнилт, өөрийгөө буруутгах, голох, цөхрөх гм хамаг сөрөг мэдрэмжүүд дээр дээрээс дарж унаал. Өмнө нь бол тэр мэдрэмжүүддээ дарлагдаад учраа олдоггүй бсн, одоо харин яг яагаад бгааг мэджийсэн болохоор аль болох автахгүй, дийлдэхгүй, өөрт таарах арга хэмжээнүүдээ аваад тэгсгээд гайгүй сэргэсэн. 

Сая анзаарлаа, "сэтгэл гутрал" гэсэн гарчигтай бичвэрийг crush, sex гэх мэт гарчигтай бичвэрээс хэд дахин олон хүн уншсан байв. Хайлтын системээр дамжиж орж ирсэн бх гэж бодлоо, тэр чинээгээр энэ асуудал олон хүний зовлон болж бгаа бололтой. 

"Зовлон яг вирус шиг. Хаа ч отож байж мэднэ. Хэнд ч, хэзээ ч, юу ч тохиолдож болно. Их уншдаг хүн бол вакцин хийлгэж байгаатай яг адилхан, амьдралын бүх асуудлыг "амьд мэнд" шиг даваад гарчих сэтгэлийн тэнхээг зүрхэндээ, тархиндаа суулгаж, өөрийгөө дасгалжуулж байдаг"

Сэтгэлийн тэнхээ буюу сэтгэлийн дархлаагаа л сайжруулахаас өөр гарцгүйм. Сэтгэл гутралын эсрэг вакцин бол унших гэж миний хайрт Л.Ө. маань ярилцлагадаа хэлсэн бнлээ. Номын баяр дээр үнэгүй тараагдаж байсан сэтгүүл дээр ийм эрдэнэ шиг ярилцлага байна гэж хэн санах билээ. Би анзаараагүй өнгөрсөн бсн, манай найз надруу зургийг нь дарж явуулсын. Sharing is caring, уншаагүй хүн байвал уншаасай гээд, бас хадгалах гээд эндээ тавив.

Олон краштай байх ч бас нэг вакцин юм шиг. Миний крашууд бүр тоогоо алдсан. Өчигдөр л гэхэд нэг крашаа араас нь баахан харлаа. Морин хуурч байсан чинь удирдаач болжээ тэр минь. Краш гээд зарлаж байх бас зүгээр юм, сошиал медиа дээр пост оруулсан чинь нэг дүү харчаад гарын үсэгтэй CD-г нь олж өгнө гэсэн, бас нэг хүн крашыг өөрийг нь tag хийгээд, түүнээс өөрөөс нь хариу коммент нтр авч үзлээ шд. Сэтгэл гэдэг оронзайг жижиг сажиг боловч happy feeling, happy memories дүүргэж байвал аштай юу даа тээ.

Өөр нэг вакцин бол гоё хүмүүстэй уулзах юм бнлээ. Чамайг хэн байсныг санадаг, дундын дурсамж хуваалцдаг, цаашдаа ч бас холбоотой баймаар тийм хүмүүстэй үе үе уулзаж байх. Уулзсаны дараа амьдралын элдэв асуудлыг арай өөр өнцгөөс харах шиг, бас хаанаас ч юм эрч хүч олж авах шиг санагдсан. 

Renaissance гэж бичсэн учир нь, зүгээр л энэ үгийн гарал үүслийг гэнэт ойлгоод. Ренессанс буюу сэргэн мандлын үе гээд байдаг даа түүхэнд. Франц үг юм бнлд, дахин төрөх гээд. Тэрийг л гэнэт ухаарснаа, тэрэндээ өөрөө баясаад. Тээл бичсиймөө :) Заримдаа миний одоо туулж бгаа үе, миний амьдралын ренессанс үе шиг сэтгэгдэл төрөөд бдг. Хүүхдүүд харьцангуй том болчлоо, хувьдаа сэтгэлзүйгээ ойлгоод хямралаа давах аргад суралцаж бн. 40 насанд амьдрал эхэлдэг гэдгийн арай өөр хувилбар буюу одооноос эхлээд өөрийнхөө хүсч буй амьдралыг тодорхойлоод түүгээрээ амьдрах боломж, эрх чөлөө нээгдэж буй цаг хугацаа юм шиг санагдаад. 

Сэтгэл гутрал ба сэтгэлзүйн зөвлөгөө (Д.Мөнхцэцэг)

 

Нэг хэсэг өөртөө "шинж тэмдгийн" эмчилгээ хийж, аль болох тордож бөөцийлж явлаа. Тэгээд бас учир шалтгаан, уг үндэс рүү нь шагайж үздийм билүү гээд энэ номыг уншив. Их энгийн байдлаар тайлбарласан, учиргүй онолдсон биш, ихэвчлэн баримтууд тоочсон ном болохоор уншихад хөнгөн байлаа. 

Сэтгэл гутрал гэдэг яг л бие эрхтэн вирус, нянгаар өвчилдөгтэй ижил өвчин, тухайн хүн сул дорой юмуу, арчаагүйдээ биш. Биеийн дархлаатай адил сэтгэлийн дархлаагаа хөгжүүлж, сэтгэл гутралаас сэргийлэх боломжтой. Өвчин учраас эдгэрдэг, эдгэрэх үйл явц хүн өөрийгөө сэтгэл гутарсан гэдгийг ойлгож эхлэх мөчөөс эхэлнэ. 

Энэхүү номыг уншиж үзэх хамгийн том шалтгаан нь хүн өөрийгөө болон, эргэн тойрны хайртай хүмүүсээ сэтгэл гутралд автсан байж болзошгүй эсэхийг илэрч буй шинж тэмдгүүдээр дамжуулан оношлох боломжийг олгож бгаа учраас юм. Үнэндээ хүн бүрийн шинж тэмдэг, учир шалтгаан өөр өөр байдаг ч гэлээ, сэтгэл гутралын төрлүүд, ерөнхий нийтлэг шинжүүд юу  юу илэрдэг талаар цухас боловч өргөн хүрээнд дурдсан байна лээ. 

Өөрийгөө оношилсны дараа эцэс төгсгөлгүй мананд төөрөлдсөн мэт сэтгэгдэл арилж цаашид яах ёстойгоо бага багаар ойлгож, улмаар түүний эсрэг тэмцэх зорилго үүсдэг гэж бодогдсон. Өөртөө туслах 13 алхам гэсэн бүлэг нь маш хэрэгтэй санагдлаа, би өөрөө зөнгөөрөө гэхүү бодож бгаад эдгээрийн талаас илүүг нь хэрэгжүүлж эхэлсэн явна. Тэр нь ч үр дүнгээ өгч эхлээд, балчиг намгаас сугарч гарсан мэт, нэг тийм чөлөөлөгдсөн сайхан мэдрэмж төрж байгаа. 

1. Орчноо солих

Юунд ч сонирхол төрөхгүй, юуг ч хүсэхгүй үед өмнө хийж үзээгүй, багадаа хийхийг хүсдэг байсан зүйлсээ туршиж үзэх зүгээр гэнэ. Миний хувьд гэр, ажил гэсэн маршрутаа өөр хүмүүс, шинэ газар, очиж үзээгүй орчноор баяжуулж өргөжүүлсэн гэхиймүү. 

2. Өөрийгөө энэрэн хайрла

Өөрийгөө хайрлах бол сэтгэл гутралыг эмчлэх өөртөө туслах анхан шатны тусламж гэнэ. Өөрийгөө хүлээн зөвшөөрөх, магтах, өөртөө туслах гэх мэт. Энийг харин сайн хэрэгжүүлж байгаа.

3. Өөртөө эелдэг зөөлөн хандаарай

Өөрийгөө буруутгахгүй, төгс байх гэж зовоохгүй, алдаа гаргахаас айхгүй байх. Өөрийгөө ойлгож халамжлах. Өөрийн биеийг голох, өвчин зовиураасаа ичих, эсвэл үл тоох, муу ээж гэж өөрийгөө буруутгах гэх мэт сөрөг хандлагуудаа аль болох таягдан хаяхыг хичээж байгаа. 

4. Өөртөө үнэнч бай

Бусдын хүлээлт, бусдад таалагдах гэсэн хүсэл болон "Жинхэнэ Би" хоёрын хоорондын зөрчлийг ялгаж, бусдыг бодохоосоо өмнө өөрийгөө бодох, бусдад бус өөртөө үнэнч байж, өөрийгөө таньж өөртэйгээ нүүр тулах. Жижиг сажиг зүйлсээс эхлэн өөрийн хүсэл, мэдрэмж, хэрэгцээгээ хөсөр хаялгүй, бодож үздэг, тэрний дагуу шийдвэр гаргахыг хичээж байгаа.

5. Бусадтай харилц

Хүн бусадтай харилцаж байх ёстой нийгмийн амьтан тул өөрийг нь ойлгож, холбогдож чадах хүнтэй байнга ярилцаж харилцаж байх нь чухал гэнэ. Гэртээ шигдээд, хэнтэй ч уулзмааргүй санагддаг бсн, азаар хөл хорио тавигдаж, бас намайг ойлгож сонсох хүмүүс, энд коммент бичсэн хүмүүс, олон байсны ачаар, сэтгэл санааг минь их өөд нь татсан, татаж байгаа. Энд "ХОЛБООС" гэдэг үг их чухал, ганц үг, хоромхон зуурын реакциар ч гэсэн үнэн сэтгэлийн ойлголцол, холбоос байгаа үгүй нь мэдрэгддэг. 

6. Буяны нийгмийн үйл ажиллагаанд оролц

Бусдад туслах нь өөрийн асуудлаа даван туулахад ч бас тусалдаг гэнэ. Учиргүй буян хийж шалиагүй ч би хэн нэгэнд тус хүргэж байна даа гэсэн мэдрэмж өөрт эргээд тун сайхнаар нөлөөлдөг юм байна.

7. Иог, дасгал хий

Иог биш ч бассейнд явах болсон нь яалтачгүй маш их нэмэр болж байгаа. Намраас ч юмуу, дахиад иог хийж эхлэх санаа байгаал байна. 

Үлдсэн хэдийг нь одоохондоо хийж эхлээгүй, нэг дор бүгдийг нь хэрэгжүүлэх гэж бас өөрийгөө шахаад юүхэв гээд орхицон байгаан. Тэхдээ нэг нэгээр нь оролдож үзнээ.

8.Бясалгал хий

Бясалгал хүнд гэрэл гэгээ гаргаж, өөрийн дотоод ертөнцөөр аялах зүг чигийг зааж өгдөг гэнэ. Бясалгалаар дамжуулан өөрийн оюун бодлыг цэгцэлснээр сөрөг бодлыг хянаж сурдаг. Ер нь бясалгал +иог тогтмол хийдэг болох зорилго бол бн.

9. Аялах

Зун сайхан аялахыг бодноо.

10. Унтаж амар

Нойрондоо дурла. Ингэхийн тулд орондоо дурла. Хайрттайгаа болзоонд явах гэж буй мэт унтахдаа бэлд. гэнээ. Нойрны асуудал байсаар бгаа. Гүн унтаж чадахгүй шөнөжин зүүдлэх, тархи ажиллах үе зөндөө. Нэг үеэ бодвол шөнө утас маажих нь багассан. Илүү сайн чанартай нойр авч сурах хэрэгтэй бн.

11. Зөв хоолло

"Сахар", "Гэдэс" гээд гоё номнууд уншсан. Тухайн үедээ чихрээ танаад, эрүүл зөв хооллох гэж хэсэг үзээд орхисон. Харин, сэтгэлийн хоосролоо хоол идэж дүүргэх гэж оролддог байснаа бол болих шатандаа явж бгаа. Үнэхээр өлсөж байна уу, эсвэл зүгээр ямар нэг юм идэж сэтгэлээ зогоох гэж бну гэдгээ ялгах, сэтгэлээ хоол бодох завгүй, дүүрэн байлгах гэж чармайж бн. 

12. Бодлоо хянаж сур

Үе үе сөрөг бодол хамаг ухаан бодлыг эзэмддэг хэвээрээ. Гэхдээ ийм үед бодлоо, бодит байдлаас ялгаж салгаж сурах хэрэгтэй гэнэ. Сөрөг бодит байдлыг хүлээн зөвшөөрч, яавал давах тухай бодох, сөрөг бодлыг бол сарниаж сурах. Одоохондоо энэ талаар төдийлөн амжилтгүй л байна. Зүгээр л сөрөг бодол өөрөө өнгөрөөд алга болохыг хүлээдэг байдалтай. 

13. Сэтгэл зүйчтэй бол

Харьцангуй хөнгөн шинж тэмдэгтэй, бас учраа олоод үр дүн гараад байгаа болохоор одоохондоо сэтгэл зүйчтэй уулзая гэж бодоогүй л байна. 

Cigarettes after sex

Харах өнцөг, хандлага өөрчлөгдөх гэж сонин юм. Энэ хамтлагийн нэрийг өмнө нь секс, тамхи гэх мэт үг орсноос нь болоод нэг тийм хард рок стилээр дуулдаг байх гэж бодоод алгассан санагдана.

Харин одоо бол Cigarettes after sex гэнгүүт ер бусын тайвшрал, сэтгэлийн догдлол, хоёр биеийн таталцал, бас дотносол гэх мэт үгс санаанд ургаж бн. Dreamy pop гэдэг чиглэлээр дуулдын байна, аргадаад л, энхрийлээд л, эсвэл тэр сайхан дурсамжийг үгүйлээд ч бх шиг аялгуу, хоолой...

 

Дандаа завгүй, цаг хугацаанд туугдаж явсаар байгаад юунд дуртайгаа мэдэхээ больцон бсн. Сүүлийн хэдэн сар аливаа шийдвэр гаргахдаа надад сайхан мэдрэмж төрүүлж бну? гэдгийг нь хамгийн түрүүнд өөрөөсөө асуудаг болсон. Тураад гоё сайхан харагдана гэхийн оронд (мэдээж би гоё харагдаж байвал надад ч бас гоё л доо, тэхдээ бусдын нүдэнд харагдсан тусгалаар дамжина гсн үг) энэ хөдөлгөөн, энэ үйлдэл надад гоё сэтгэгдэл үлдээж бгаа бол би хийнэ гэсэн байдлаар priority-г өөрчилсөн. Тэгээд байж байтал аяндаа турвал сайн л биз. Турах үйл явц ганц хоёрхон сарын дотор явагдчихгүй, гэтэл happiness is a journey, not a destination гэдэг биздээ, турах гэсэн зорилгын дор биеэ хүчлэх чадал тэнхээ надад үлдээгүй бсн. Харин одоо бол бассейндаа орохоор бие сэтгэл ямар гоё сэргэж, аз жаргалын гормонууд ялгардаг билээ гэдгийг санахаар яаж ч ядарсан байлаа хувцсаа чирээд бассейн руу чиглэх хүч гардаг л юм бн. Тэхдээ бассейн нээх тураадаггүйн байнөө :) Бага багаар, зугуухан өөр хөдөлгөөн, мацаг нтр нэмнэ дээ.

Гол нь биеэ чагнаж, дургүй юмаа хүчээр, эсвэл үүрэг хариуцлага гэж дарамтлахгүйг хичээж бгаа. Би өмнө нь нэг юм эхлүүлсэн бол заавал дуусгана гээд, эсвэл тодорхой хугацаа тавьчихаад тэрүүндээ амжих гээд өөрийгөө их шахдаг блаа. Зарим зүйлийг дундаас нь хаяж болно, бас амжихгүй байсан ч амьдрал дуусахгүй гэдэг тайвшралыг одоо л олж бн.

Мэдээж надад хангалттай үүрэг хариуцлага бгаа болохоор нэмэлтээр элдвийн ачаа өөр дээрээ авчрахгүй санаатай. Нэг хэсэгтээ яг энэ дууны өнгө аяс шиг тайвшрал, мансуурлын байдалтай сэтгэл амар, зүүд манан дунд өөрийгөө эрхлүүлсхийгээл явж байя. Ёроол нь гарчихсан байсан урам зориг, эрч хүч, өөдрөг бодол санаа бага багаар нөхөгдөөд л бгаа. Дуртай зүйлсийн жагсаалт нэг нэгээр нэмэгдэж л бн.

Feeling thankful for everyone here <3

Миний инфлүэнсэр крашаар "сонгогдон ажиллаж" бгаа нэг хүн пост болгон дээрээ англи монгол хольж бичээд байдгийн. Яг санаанд бууснаар нь шууд бичих бас их амар л юм бн. Ер нь юмыг их амарчилдаг болоод бгаа даа :)